Het knelt op het Nederlandse elektriciteitsnet. En dat levert capaciteitsproblemen op. De kortetermijnoplossing voor dit knellende probleem is congestiemanagement: Netbeheerders geven producenten en afnemers van elektriciteit een vergoeding als zij helpen congestie op te lossen. Toezichthouder Autoriteit, Consument & Markt (ACM) stelt de spelregels op voor congestiemanagement. Die worden nu gewijzigd, zegt Timon Dubbeling, Senior Energy Regulator bij de ACM.
De schaarste op het Nederlandse elektriciteitsnet is het gevolg van de groeiende economie, de digitalisering van de samenleving, het in recordtempo bouwen van huizen en het verduurzamen van de energievoorziening. Deze ontwikkelingen zorgen voor een sterk groeiende vraag naar transport van elektriciteit, zegt Dubbeling. “En dat zet de bestaande netcapaciteit flink onder druk. Om die beperkte capaciteit toch optimaal te benutten, is het nodig dat netbeheerders vaker gebruik maken van congestiemanagement. Dat gebeurt nu nog te weinig. Daarom wil de ACM in de Netcode Elektriciteit duidelijker vastleggen hoe, wanneer en onder welke voorwaarden netbeheerders congestiemanagement moeten toepassen. Een ontwerpbesluit daartoe is afgelopen zomer gepubliceerd.”
‘Vaker en sneller een aanbod voor transport van elektriciteit doen’
Congestiemanagement draagt bij aan de energietransitie doordat er op die manier meer ruimte op het elektriciteitsnet komt, zegt hij. “Dat betekent dat er ook meer wind- en zonneparken aangesloten kunnen worden.” Hij benadrukt dat het instrument beschouwd moet worden als een tijdelijke maatregel gedurende de periode dat netbeheerders werken aan verzwaring van het elektriciteitsnet.
De ACM wil de Netcode Elektriciteit aanpassen zodat netbeheerders (als daarom wordt gevraagd) in een congestiegebied vaker en daardoor sneller een aanbod voor transport van elektriciteit doen, zegt hij. “Alleen als de kosten voor congestiemanagement boven een financiële grens uitkomen, of wanneer een technische grens wordt bereikt waardoor de netbeheerder de betrouwbaarheid van het net niet meer kan borgen, hoeft de netbeheerder geen aanbod meer te doen voor het transport van elektriciteit. Ten opzichte van het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders heeft de ACM in haar ontwerpbesluit zowel de financiële grens als technische grens naar boven bijgesteld. De nieuwe spelregels verminderen daarmee de mogelijkheden van netbeheerders om congestiemanagement niet toe te passen”, aldus Dubbeling. Maar er zijn ook uitzonderingen die netbeheerders vrijstellen van congestiemanagement, zegt hij. “Bijvoorbeeld als congestie minder dan één jaar duurt en in hetzelfde gebied de afgelopen drie jaar geen congestie is opgetreden.”
Hans Grünfeld
hg@vemw.nl | 0348 48 43 66
‘Congestiemanagement is een tijdelijke maatregel voor een knellend probleem’
Op 26 maart 2020 is het eerste codewijzigingsvoorstel namens de gezamenlijke netbeheerders bij de ACM ingediend. Voordat deze werd verstuurd is het voorstel eerst in het Gebruikersplatform Elektriciteits- en Gastransportnetten (GEN) besproken. Op dit codewijzigingsvoorstel hebben representatieve organisaties, waaronder VEMW, namens de aangeslotenen op de elektriciteitsnetten, veel bezwaren geuit. De ACM heeft op 21 januari 2021 de netbeheerders opgedragen een gewijzigd voorstel in te dienen. Op basis van een gewijzigd voorstel van 13 april 2021 heeft de ACM op 19 augustus jl. een ontwerpbesluit gepubliceerd.
Hans Grünfeld, directeur van VEMW, noemt de filevorming op de elektriciteitsnetten een steeds groter wordend probleem dat maatschappelijke ontwikkelingen in de weg staat. Niet alleen bij de gewenste aansluiting van een duurzame elektriciteitsproductie site, ook bij de uitbreiding van een elektriciteitsgebruikerslocatie in de industrie, of nieuwe aansluitingen van (bijvoorbeeld) datacentra. Grünfeld: “VEMW ziet zich met het ontwerpbesluit gesteund in de opvatting van de ACM dat op basis van wet- en regelgeving netbeheerders verplicht zijn tijdig noodzakelijke netinvesteringen te doen. Ook moeten zij, totdat de benodigde extra capaciteit is gerealiseerd, congestiemanagement doeltreffend en doelmatig inzetten als tijdelijk en geografisch afgebakend instrument.”
Liander ziet mogelijkheden om met congestiemanagement transportschaarste aan te pakken
Netbeheerder Liander onderzoekt op alle plaatsen waar het elektriciteitsnet zijn maximale capaciteit bereikt en een transportprobleem ontstaat de mogelijkheid om congestiemanagement toe te passen, zegt Peter Hofland van Liander. “In de meeste gevallen ontbreekt het lokaal/regionaal helaas aan voldoende deelnemers die in staat zijn om voldoende regelbaar vermogen aan te bieden voor de momenten waarop dit vanuit het oogpunt van de netbelasting noodzakelijk is. Ook houdt de huidige code te weinig rekening met de kenmerken van distributienetten. De gezamenlijke netbeheerders hebben een codewijzigingstraject in gang gezet om daarin verandering aan te brengen.” Hofland benadrukt dat ook netbeheerders de potentie van congestiemanagement onderkennen en met nieuwe regels binnen de technische en veiligheidskaders meer gebruikers willen toelaten. “Samen moeten we het mogelijk maken de bestaande capaciteit van het net efficiënter te verdelen en te gebruiken.”
Hofland: “Het ontwerpbesluit dat er nu ligt biedt ruimte om duurzame opwek, zoals wind- en zoninstallaties, beter in te gaan zetten voor congestiemanagement. Daarnaast kan voor verbruikers van elektriciteit ruimte vrijgemaakt worden, door middel van onder meer langetermijnovereenkomsten om voor langere periodes verplichtingen aan te gaan. Dit biedt netbeheerders enerzijds de zekerheid van voldoende aanbod van regelbaar vermogen wanneer het nodig is. Anderzijds biedt het aan afnemerskant investeringszekerheid om dit aan te kunnen bieden.” Ook biedt de nieuwe code de mogelijkheid om biedingen te aggregeren. Hofland verwacht dat als gevolg van de vernieuwde congestiemanagementsystematiek de onderzoeken naar de toepassing van congestiemanagement vaker positief uit zullen gaan pakken. “Dit zou betekenen dat we meer transportverzoeken van nieuwe en bestaande afnemers kunnen gaan honoreren, minder transportbeperkingen hoeven op te leggen en sneller transportbeperkingen kunnen opheffen.”
Google+