Als er één ding is waarin dit kabinet uitblinkt, dan is het wel het schrijven van brieven. In het voorjaar kregen we zelfs een brief die aankondigde hoeveel brieven minister Jetten nog voor de zomer naar de Kamer zou gaan sturen. Af en toe hoop je op een “moeder aller brieven”, waarin de samenhang tussen alle beleidsvisies, routekaarten, masterplannen en wat dies meer zij wordt geschetst. Er is ook veel aan de hand. Oorlog in Oekraïne, volstrekte chaos op de energiemarkten, gierende inflatie, energiearmoede, wateroverlast, droogte, stikstofdeposities en een alles overheersend klimaatprobleem. Ga er maar aan staan om dat allemaal goed aan te pakken.
Gelukkig wordt er nu op energiegebied gewerkt aan een integrale visie: het Nationaal Plan Energiesysteem. Dat plan moet schetsen hoe het energiesysteem in de CO2-neutrale samenleving van 2050 eruit moet zien. In een tussenrapportage gaf het expertteam onder leiding van oud-topambtenaar Bernard ter Haar al een inkijkje in zijn aanpak. Men vliegt het vraagstuk breed aan. Samenhang met andere grote vraagstukken (biodiversiteit, gezondheid, schaarste aan grondstoffen), rechtvaardigheid van de transitie, schaarste aan menskracht, het wordt allemaal in de analyse betrokken. Dat is terecht, want al die vraagstukken zijn ook reëel en zullen dus van invloed zijn op de energievoorziening van de toekomst.
Wel jammer is dat het expertteam de economische structuur van Nederland als een probleem schetst. Want ja, we hebben een energie-intensieve industrie, die ook nog eens heel veel producten voor de export produceert. Dat maakt onze CO2-emissie per inwoner hoog en de uitdaging groot. Maar dat biedt juist ook zoveel kansen om het anders te gaan doen. Er zijn prachtige plannen van bedrijven om nieuwe producten te maken op basis van groene grondstoffen en energie. Laten we hopen dat de visie van het expertteam dat perspectief ook in beeld zal brengen. De clusterplannen bieden daarvoor veel inspiratie. Maar de markt kan het niet alleen. Voor voldoende beschikbaarheid van competitief geprijsde energie zal de overheid alles uit de kast moeten halen. Energie, vooral elektriciteit, is nodig om aan de energievraag te voldoen, maar ook om die groene grondstoffen te produceren. De vraag naar elektriciteit zal in 2050 drie tot vier keer zo groot zijn als vandaag. En al die stroom moet CO2-vrij worden geproduceerd. De plannen die er nu zijn voor wind op zee en in de regionale energiestrategieën (RES) tellen nog lang niet op tot die hoeveelheid. Met de bouw van twee nieuwe kerncentrales wordt een duit in het zakje gedaan, maar ook dan is het nog lang niet voldoende. Ook moet die stroom worden getransporteerd.
De industrie kan een nuttige rol spelen in dit ingewikkelde energiesysteem van de toekomst. Hopelijk zal het expertteam daar goed naar kijken en met een degelijk samenhangend verhaal komen.
Bekijk de video boodschap van voorzitter Gertjan Lankhorst:
Google+