Gas

 Waterstof: grote uitdagingen om tot realisatie te komen!

Een nationale waterstofmarkt en -voorziening is essentieel voor de verduurzaming van de Nederlandse industrie. Ondermeer de ontwikkeling van de ‘backbone’ (infrastructuur) verloopt echter moeizaam. De bouw van de Delta Rijn Corridor, onderdeel van dat netwerk, is met minimaal vier jaar vertraagd. Dit uitstel, en de onzekerheden m.b.t. subsidieverlening, de waterstofkwaliteit en de hoeveelheid groene waterstof zorgt voor extra onzekerheid bij bedrijven. Ondertussen blijft VEMW zich inzetten voor een eerlijke en efficiënte voorziening.

Om ervoor te zorgen dat de Nederlandse industrie toegang krijgt tot waterstof moet er een waterstofinfrastructuur worden gerealiseerd. Hynetwork Services (HNS), een 100% dochteronderneming van Gasunie, is gestart met de bouw van deze waterstofbackbone. Vlekkeloos gaat dat allerminst. Onlangs werd duidelijk dat de aanleg van de Delta Rijn Corridor (DRC) met minimaal vier jaar is vertraagd. De DRC is niet alleen een infrastructuur voor waterstof, maar ook voor elektriciteit, CO₂ en mogelijk ammoniak. Daarmee is de DRC onderdeel van het landelijke en Europese waterstofnetwerk en verbindt Nederland met Duitsland (‘KernNetz’ is het Duitse waterstofnet). Het samenvoegen van modaliteiten in één infrastructuurproject is ingewikkeld. Waar de oplevering eerst gepland stond voor 2028 is dat nu uitgesteld naar op z’n vroegst 2032. De opgelopen vertraging in Nederland heeft dus ook invloed op de Europese ontwikkelingen.

Route naar verduurzaming

Dit uitstel en de onzekerheid die dat met zich meebrengt, zijn flinke tegenvallers voor de Nederlandse industrie. Waterstof is immers essentieel voor de verduurzaming. Elektrificatie is natuurlijk belangrijk, maar het is algemeen bekend dat netcongestie voor een rem op de ontwikkelingen zorgt. Waterstof is voor uiteenlopende sectoren zeer aantrekkelijk: van (petro)chemie tot de productie van kunstmest en staal, en in de toekomst voor hoge-temperatuurtoepassingen in andere sectoren zoals glas en keramiek. Het staat voor ons bij VEMW dan ook als een paal boven water dat waterstof hoe dan ook een rol van betekenis gaat spelen. Dat duurt langer dan verwacht en gehoopt, maar in de tussentijd kunnen bedrijven alvast nadenken hoe en of zij waterstof kunnen toepassen.

Groene of blauwe waterstof?

Een andere ontwikkeling die om aandacht vraagt, is de zogenaamde RFNBO-verplichting. RFNBO staat voor Renewable Fuels of Non-Biological Origin: hernieuwbare brandstoffen van niet-biologische oorsprong. In 2030 is Nederland verplicht om 42% van het waterstofgebruik in de industrie te vervangen door ‘groene waterstof’. Dat dit veel te ambitieus is, blijkt uit een onlangs verschenen rapport van de Europese Rekenkamer. Door de focus op groene waterstof is er de laatste tijd weinig aandacht geweest voor koolstofarme waterstof, zoals blauwe waterstof waarbij de CO₂ die vrijkomt wordt afgevangen. Het lijkt alsof de Europese Commissie deze technieken al heeft afgeschreven, terwijl ze juist op korte termijn een serieus alternatief kunnen zijn. Blauwe waterstof is sneller beschikbaar, waardoor de backbone al in de beginfase door een groter aantal partijen gebruikt wordt en de kosten gespreid worden. Het wachten is nu op een ‘gedelegeerde handeling’  van de Europese Commissie voor koolstofarme waterstof.

Eerlijke voorwaarden en tarieven

Naast de fysieke realisatie van de infrastructuur is het ook belangrijk dat ervoor wordt gezorgd dat iedereen die dat wil een aansluiting kan krijgen, onder goede voorwaardenmet gebalanceerde rechten en plichten en tarieven die kostenreflectief zijn. Bij VEMW voeren we daarover intensieve gesprekken met HNS en Energie-Nederland. Wij volgen ook nauwlettend de invoering van het Hydrogen and Decarbonised Gas Market Package, het pakket dat de Europese Gasrichtlijn en Gasverordening vervangt. En tot slot zijn wij betrokken bij Europees onderzoek naar de kwaliteit van waterstof. Over alle ontwikkelingen blijven wij u vanzelfsprekend informeren.

Paul Villalobos Valdivia

Beleidsadviseur Energie