Binnen het LAN werken overheid, netbeheerders en netgebruikersorganisaties samen aan oplossingen voor netcongestie. In zogenaamde sporen worden oplossingen bedacht en uitgewerkt. Zo zijn er bijvoorbeeld sporen ‘Sneller Bouwen’ en ‘Beter Benutten’. Netgebruikers worden daarbij onvoldoende betrokken. Kijk bijvoorbeeld naar het zogenoemde ‘Opdrachtgeversoverleg’, het hoogste overleg binnen het spoor ‘Beter Benutten’. In dit overleg zitten overheden en netbeheerders, maar geen netgebruikers. Een ander voorbeeld is de werkgroep Projectontwikkeling & Management (POM) van Netbeheer Nederland, waarin netbeheerders samen alle codewijzigingen implementeren en standaardcontracten opstellen. Het resultaat is een scala aan contractvormen die niet aansluiten bij de behoeftes van netgebruikers. De boodschap van VEMW is simpel: het net is er voor netgebruikers, betrek ze dan ook als zodanig bij de uitvoering van de plannen.

Bedrijven en overheid hebben harde resultaatsverplichtingen voor onder andere CO₂-reductie en energiebesparing. Voor netbeheerders daarentegen is het voldoende als ze hun ‘stinkende best’ doen. Helaas betekent dit vaak dat vertragingen optreden in netuitbreidingen en dat implementatie van congestiemanagementmaatregelen de wettelijke termijn uit de Netcode Elektriciteit overschrijden. Vaak wordt hierbij verwezen naar de langlopende vergunningprocedures en de uitdagingen die ontstaan bij systeemintegratie van maatregelen. Met een ‘helaas’ en de belofte om alsnog zo snel mogelijk in actie te komen, is de kous dan af. En dat terwijl er voor bedrijven wél financiële consequenties zijn als zij niet op tijd aan hun verduurzamingsverplichtingen voldoen. Die bedrijven hebben veelal net zo goed met ingewikkelde vergunningstrajecten en ingewikkelde systeemintegratie te maken. Voor hun verduurzaming zijn zij echter afhankelijk van de netbeheerder. Is het dan niet logisch dat ook netbeheerders verplicht worden zich aan hun deadlines te houden? Zorg voor resultaatsverplichtingen voor netbeheerders, inclusief de financiële consequentie!

Voor het oplossen van netcongestie is flexibiliteit een belangrijk instrument. Er wordt wel gezegd dat als elke netgebruiker 10% flexibiliteit kan leveren, netcongestie opgelost zou zijn. Toch zien we dat flexibiliteit maar moeilijk van de grond komt. De valkuil is dat er gezocht wordt naar generieke oplossingen, terwijl geen enkel bedrijf hetzelfde is. Er is simpelweg maatwerk nodig om flexibiliteit bij bedrijven te ontsluiten. Veel bedrijven zijn bereid om op bepaalde momenten iets in te leveren als ze daar op andere momenten iets voor terug krijgen. Het is alleen wel noodzakelijk om daarvoor met het bedrijf in gesprek te gaan, hun behoeften en mogelijkheden te begrijpen en daarop in te spelen. Dat vergt wel wat van de capaciteit van de netbeheerder, maar als elke netbeheerder begint met de 50 grootste afnemers in zijn gebied, komen we al een heel eind. Door bedrijven maatwerk te bieden en samen aan een oplossing te werken die zowel het net ontlast als het bedrijf in hun behoefte voorziet, is flexibiliteit binnen handbereik. Maak daadwerkelijk impact, maak maatwerk de standaard.

Het is van enorm maatschappelijk belang dat netcongestie wordt opgelost. Helaas is dat op korte termijn wensdenken. We kunnen wel beginnen met het LAN aanscherpen en de huidige maatregelen optimaal inzetten om zo de maatschappelijke impact zoveel mogelijk te beperken. Als eerste is het cruciaal dat netgebruikers beter betrokken worden. Daarnaast moeten netbeheerders aan hun beloften en wettelijke termijnen gehouden worden om vertragingen te voorkomen. Tot slot is maatwerk onmisbaar om succesvol flexibiliteit en congestiemanagementdiensten te ontsluiten. Met deze aanpassingen en een herzien LAN, waarin netgebruikers volwaardig meedoen, komt een succesvolle aanpak van netcongestie dichterbij.