De waterschappen staan voor een grote uitdaging. Zij moeten zorgen voor schoon water en willen bijdragen aan een circulaire toekomst. Aquafarm kan daar mogelijk een rol in spelen en een antwoord zijn op de huidige transitievraagstukken. Floor legt uit: “Aquafarm is een zuiveringstechniek om afvalwater te zuiveren en te verwaarden. Met inzet van waterplanten en waterdieren halen we nutriënten en andere stoffen uit het water én produceren we nuttige grondstoffen. We bouwen echt voort op natuurlijke processen. De natuur kent geen verspilling en is bij uitstek een circulair systeem.”

Aquafarm imiteert het natuurlijke afbraakproces van organisch materiaal. Aan het afvalwater worden planten en organismen toegevoegd, zoals grof hoornblad, eendenkroos, wormpjes, muggen en mosseltjes. Deze planten en dieren zuiveren het water en produceren daarbij grondstoffen die weer circulair inzetbaar zijn. “Door deze plantjes en dieren regelmatig te oogsten, winnen we de waardevolle stoffen terug”, vertelt Judith. “En hoewel de focus ligt op het zuiveringsproces – dat is immers de grootste opgave waar we op dit moment voor staan – is het unieke van deze techniek dat het mes aan twee kanten snijdt. We kunnen zuiveren én oogsten: zowel grondstoffen als schoon, zoet water.”

De waterschappen zijn mede-initiatiefnemer van Aquafarm en de onderzoeken zijn vooralsnog met name gericht op het zuiveren van rioolwater. Judith laat weten dat ze nu in de fase van opschalen zitten. “Na onze start in het lab hebben we een praktijkproef gedaan en de volgende stap is een proef op demo-schaal.” Naast de afvalwaterstromen bij de waterschappen zijn er ook afvalwaterstromen bij de industrie. En met name bij de voedingsmiddelenindustrie is dat vaak een homogene stroom afvalwater met heel veel voedingsstoffen. “Al die organismen zullen het daar waarschijnlijk uitstekend op doen”, verwacht Judith. “We zien daarom goede kansen om het Aquafarm-principe ook toe te passen in de industrie. Bovendien biedt dit de mogelijkheid om het schone water en de grondstoffen lokaal te hergebruiken. Hoe mooi zou het zijn als het lukt om bijvoorbeeld de geoogste kroosvaren, Azolla, toe te passen als structuurverbeteraar voor de bodem.”

In 2027 moet Nederland voldoen aan de doelen die de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) stelt en met name aan de Nederlandse interpretatie daarvan. Dat betekent onder meer dat de concentraties aan giftige stoffen en stoffen als stikstof en fosfor omlaag moeten. Floor: “Dat vraagt inspanning van de waterschappen, maar ook bedrijven zullen in actie moeten komen. Het zou zomaar kunnen dat provincies en omgevingsdiensten terughoudender worden in het verlenen en verlengen van lozingsvergunningen. Daarmee wordt het voor de industrie dus ook belangrijk om in te zetten op duurzame en circulaire zuiveringstechnieken, zoals Aquafarm.”

Benieuwd naar de mogelijkheden van Aquafarm in de (voedings)industrie? Judith Hoogenboom en Floor van Schie nodigen belangstellenden van harte uit om contact op te nemen via info@aquafarm.nl. De onderzoekers van Aquafarm starten graag een onderzoekstraject met geïnteresseerde partijen.

Een impressie van een Aquafarm demonstratie-installatie waarbij afvalwater eerst door verticaal gestapelde muggencompartimenten stroomt, waar het organisch materiaal wordt ingedikt, om vervolgens via de plantenstraten verder de stromen waar de nutriënten uit het water worden gehaald en CO₂ wordt vastgelegd. Aquafarm werkt ernaar toe deze installatie uiterlijk begin 2025 te hebben gerealiseerd op rwzi Utrecht.