Een van de onderwerpen die de gemoederen bezighoudt, is de verplichting voor het gebruik van groene waterstof. Europa draagt lidstaten op ervoor zorgen dat in 2030 42% van de waterstof die de industrie gebruikt, vervangen is door ‘Renewable Fuels of Non-Biological Origin’ (RFNBO). Dit zijn hernieuwbare brandstoffen die geen biologische oorsprong hebben. Het gaat dan om groene waterstof en uit groene waterstof geproduceerde energiedragers. In de praktijk is er echter nog nauwelijks groene waterstof omdat de productie daarvan veel duurder is dan fossiele waterstof (grijze waterstof).

Bij VEMW betwijfelen we of de Europese doelstelling wel haalbaar is en pleiten we voor een realitycheck. Wij zijn van mening dat we op dit moment nog alle vormen van waterstof, dus ook blauw en grijs, nodig hebben. Bedrijven die nu willen investeren in de productie en/of toepassing van blauwe, koolstofarme waterstof, hebben de zekerheid nodig dat deze vorm van waterstof de komende jaren toegestaan blijft. Nederland is overigens een van de weinige lidstaten die al met de 42%-verplichting aan de slag gaat. Daarmee verslechtert de toch al wankele concurrentiepositie van de Nederlandse industrie.

Een ander punt van zorg is de infrastructuur. Hynetwork, een dochteronderneming van Gasunie, realiseert in Nederland een landelijk waterstofnetwerk. Deze waterstofbackbone gaat vijf industriële clusters met elkaar verbinden. Onlangs werd duidelijk dat de aanleg flinke vertraging oploopt. Toekomstige waterstofgebruikers weten daardoor niet wanneer zij gebruik kunnen maken van het netwerk. Want na realisatie van de backbone zijn er nog aftakkingen nodig naar de gebruikers. Dat is een tijdrovende en kostbare aangelegenheid. Het is aantrekkelijk om dat met meerdere afnemers te realiseren, maar de huidige onzekerheid remt de investeringsbereidheid. VEMW is van mening dat de overheid een grotere rol moet gaan spelen om de risico’s te minimaliseren.

Halverwege 2024 publiceerde de Europese Commissie het Europees waterstof- en gas decarbonisatiepakket. Hierin staan bepalingen voor de inrichting van de waterstofmarkt. Daarbij is echter geen rekening gehouden met het feit dat er nu al een grote vraag naar waterstof is en dus al een soort van waterstofmarkt. Evenmin wordt rekening gehouden met bestaande waterstofnetten. VEMW heeft daarover inmiddels uitgebreid met het ministerie van KGG gesproken. Wij hebben ervoor gepleit dat bij de implementatie van het decarbonisatiepakket de bestaande netten niet te maken krijgen met extra verplichtingen en daardoor wellicht zouden verdwijnen. Wij zullen hierover ook nog in gesprek gaan met de ACM.

We zien bij VEMW dat veel van onze leden de overstap naar waterstof graag willen maken en wij zijn ervan overtuigd dat waterstof de toekomst heeft. Bedrijven durven het echter nog niet aan om concrete stappen te zetten. Dat heeft ook te maken met andere ontwikkelingen die de concurrentiepositie ondermijnen, zoals de forse nettarieven en hoge energieprijzen. Veel ondernemers zijn daardoor vooral bezig met het overleven op korte termijn en hebben minder aandacht voor de langere termijn. Een zorgelijke trend, die de energietransitie danig in de weg staat.